18. Yüzyılda yaşamış Matematik tarihinin en üretken matematikçisi olan Euler gece gündüz çalışmasının sonucu olarak 31 yaşında sağ gözünü kaybetmiştir. Doktorların tüm uyarılarına rağmen rağmen 59 yaşında görme yetisini tamamen kaybeder. Hayatının son 17 yılını tamamen kör geçirir.
” Artık dikkatimi dağıtacak daha az şey olacak.” diyerek kendini tamamen matematik çalışmalarına verir.
Yüzlerce makaleyi, onlarca kitabı asistanlarına dikte ettirir. Tahminlere göre günde 8 saat çalışarak 50 sene gibi bir sürede Euler’in eserleri elle yazılarak kopyalanabiliyor.
Çağının hem en büyük matematikçisi hem de en büyük fizikçisidir.
1707’de İsviçre’nin Basel kentinde dünyaya gelir. Babası Paul Euler, Basel Üniversitesi’nde İlahiyat okumuş bir papazdır. Annesi ise bir papazın kızıdır.
İlk derslerini Johann Bernoulli’nin matematik derslerini izleyerek öğrenen babasından alıyor. Çok güçlü bir hafızası vardır. Çocukluğunda ezberlediği şiiri yaşamının sonlarında dahi eksiksiz okuyabiliyor. Bu özelliği görme yeteneğini kaybettiğinde çok işine yaramıştır. Zihinsel hesap yeteneği olağan üstüdür.
16 yaşında Descartes ile Newton’un felsefi görüşlerini karşılaştıran bir tez ile felsefe yüksek lisansını elde eder.
çocukluğundan beri aile dostları olan Jahann Bernolli tarafından matematik çalıştırılıyor. Basel Üniversitesi’nde ilahiyat eğitimi aldıktan sonra Bernoulli’nin israrı ile matematiğe yöneliyor.
1727’de Paris Akademisinin ” Yelkenli Bir Gemide Direk İçin En Uygun Yer” konulu yarışmada ikincilik ödülünü alıyor. Sonraki yıllarda bu akademinin yarışmalarında büyük ödülü 12 kez kazanıyor.
Euler’in hayatı iki şehirde geçiyor. St. Petersburg (1727-1741), Berlin (1741-1760) ve yine St. Petersburg (1760-1783). Basel’den 1,5 aylık bir yolculuğun sonunda St. Petersburg’a ulaşıyor.
St. Petersburg’un kurucusu Çar Büyük Petro’nun izniyle kurulan Petersburg Bilimler Akademisine geldiği gün, akademinin en büyük destekçisi 1. Katerina’nın ölümüyle bu gerçekleşmiyor. 3 yıl boyunca Rus ordusunda matematikle hiçte alakalı olmayan bir alanda çalışıyor. Ardından ev arkadaşı Daniel Bernoulli’nin Akademiden ayrılması ile Matematik kürsüsünün başına geçiyor. Bu ekonomik durum Catharina Gsell’le evlenmesine vesile oluyor. Bu evlilikten 5’inin bebeklik dönemini sağ atlattığı 13 çocukları oluyor.
Euler 1730’lu yılarda sayı teorisi, özel fonksiyonlar, matematiksel analiz, differansiyel denklemler, gemi imalatı, itfaiye arabaları, haritacılık, bilim eğitimi gibi devlet görevlerinde de görev alıyor. Rusyanın ayrıntılı bir haritasını da çıkarıyor.
1740’ta rahatsızlanıyor ve Bilimler Akademisinden sağlığı düzeldiğinde dönmek üzere ayrılıyor. 1741’de Berlin’e gidiyor. Berlin’de geçirdiği 25 yıl süresince Rusya ile bağlarını hiç koparmıyor. Rusya’dan maaş almaya devam ediyor. buna karşılık St. Petersburg Akademisi için raporlar hazırlar, makaleler yazar ve Rus öğrencileri eğitir.
1766’da St. Petersburg’a geri döner. Büyük sevgi ve saygı gösterisiyle karşılanır. Bilimler Akademisinin başkanlığına getirilir.
Euler hayatının bundan sonrasında bir çok trajik olay yaşar. 1771 de evi yanar, hemşiresi Peter Grimmon canını ve matematiksel el yazmalarını kurtarır. Kataraktan geçirdiği ameliyat sonucu tamamen kör olur. 1776 da eşi hayatını yitirir. Eşinin üvey kardeşi Salome Abigail Gsell ile evlenir.
Kör olduğu halde 5 yılda 400 den fazla makaleyi ve 10 büyük kitabı yardımcılarına yazdırır. Asistanlarından, aynı zamanda eşinin de torunu olan N. Fuss Euler hakkında ki görüşü: ” Euler’in yaşamı ve çalışmaları üzerine bir araştırma görevi, insan aklını araştırma ile eş anlamlıdır.”
Euler’in araştırmalarını inceleyen ünlü matematikçi Andre Weil, makalelerinin yazılış biçiminde Euler’in ”tümevarımcı” bir yöntem izlediğine değinir. Yazdığı makaleler son derece berraktır. Teoremleri açıklayıp kanıtlamakla kalmaz basit örneklerden başlayarak en karmaşık örneklere varıncaya kadar konuyu okuyucunun tam olarak kavramasını sağlayacak şekilde işler.
Ölümünden sonra çalışmalarının akademi tarafından düzenlenip yayınlanması 47 yılda tamamlanabilmiştir
EULER’İN ÇALIŞMALARI
Psikoloji, matematik, mekanik, astronomi, fizik, coğrafya, ve tarımdır.
Toplu eserleri ve mektupları Opera Omnia adlı kitapta toplanmaktadır. Günümüze dek ortaya çıkarılan yapıtları 900’e ulaşmaktadır. Bunların 20 tanesi kitap ve 3000’i mektuptur.
Sayılar kuramı üzerine yaptıkları 4 cildi dolduracak kadar çoktur. Sırf bu çalışma bile ne kadar büyük olduğunu, bu dünyadan olamayacağının kanıtıdır.
Euler’in çalışmalarından birkaç örnek
Euler sabiti:
Cebirsel bir fonksiyonu seri ile açıklayan ilk insandır.
e sayısının ilk 23 basamağını hesaplamıştır.
Kendisi dışındaki pozitif bölenlerinin toplamına eşit olan sayıya Mükemmel Sayı denir.
Öklit’in yapmış olduğu
sayısının asal olması durumunda
sayısının mükemmel sayı olması gerektiği ispatını, Euler her çift mükemmel sayının bu cinsten bir sayı olduğunu kanıtlar.
Son yıllarda bulunan tüm asallar Mersenne Asalıdır. Bilinen Mükemmel Sayıların tümü çift sayıdır. Tek bir sayının mükemmel olup olmadığı bilinmemektedir.
Kapalı bir çokyüzlünün köşe sayısı (V), kenar sayısı (E), yüzeylerinin sayısı (F) arasında
V-E+F=2
eşitliği vardır. Bu eşitlik cebirsel topolojinin ilk adımı olarak kabul edilir.
Konigsber Köprü Problemi ki kendisi hakkında tiyatro metni kaleme almıştık. Daha önceki paylaşımlarımızda bulabilirsiniz.
Ve geldik bilinen en ilginç formüle
Newton’un yakın arkadaşı İngiliz astronom ve matematikçi Roger Cotes tarafından bulunmuştur. Ama Euler’in bulduğu şeklille değil
biçimindedir.
Euler ise formülü bilinen haline getirmiştir.
alındığında ise matematiğin bilinen beş sayısı olan
formunu alır ki bu matematiğin en estetik halidir.
Euler birçok insana göre çok sıradan bir yaşam sürmüştür. İspatlarının bir çoğunu kucağında çocuğu varken yapmıştır.
Hayatı boyunca 850 dolayında kitap ve makale yazmıştır. Bunların %80 civarını Latince, %20 civarını Fransızca yazmıştır. ıı. Frederick makalelerini Fransızca yazma zorunluluğu getirmiştir. %2 sini ise anadili Almanca yazmıştır. Rusçaya da mükemmel düzeyde hakimdir.
Fransız filozof Condorcet’in deyimiyle 18 Eylül 1783’te ” Hesap yapmaya ve yaşamaya son veriyor.”
Math Trıp 